Kira sözleşmeleri hem kiracı hem de ev sahipleri açısından belirli hak ve sorumlulukları beraberinde getirir. Türkiye’de kiraya zam yapılması, özellikle son yıllarda artan kira fiyatları nedeniyle sıkça tartışılan bir konudur. Peki, 1 yıl dolmadan kiraya zam yapılır mı? Bu sorunun yanıtı yasal düzenlemeler ve kiracı haklarına dayanıyor. Gelin, bu konuda merak edilen tüm detaylara göz atalım.
Kiraya Zam Yapma Koşulları 1 Yıl Kuralı Nedir?
Türk Borçlar Kanunu’nun 344. maddesi, kira artış oranlarını düzenleyen önemli bir yasal çerçeve sunmaktadır. Bu maddeye göre, kiraya zam yapılabilmesi için belirli şartların yerine getirilmesi gerekmektedir. Bunların başında 1 Yıl Kuralı gelir. Yasal düzenlemeye göre, kira artışı yalnızca kira sözleşmesinin yenilendiği tarihte yapılabilir. Bu da, kiracının konutta en az bir yıl oturmuş olması gerektiği anlamına gelir. Bir yılını doldurmayan kira sözleşmeleri için zam yapılması hukuka aykırıdır. Ayrıca, kira artış oranı Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan 12 aylık tüketici fiyat endeksi (TÜFE) oranını aşamaz. Bu sınırlandırma, kiracıların ekonomik yüklerini hafifletirken ev sahiplerinin de haklarını korumayı amaçlar.
Kira Artışında Yasal Sınırlandırmalar ve İstisnalar
Kira artışına ilişkin genel kurallar oldukça net olsa da bazı istisnalar bulunmaktadır. Yeni mal sahibi ile ilgili durumlarda, taşınmazın satışı söz konusu olduğunda yeni mal sahibi, kullanım haklarına dair taleplerde bulunabilir. Ancak bu talepler bile mevcut kira sözleşmesi bir yıl dolmadan uygulanamaz. Ayrıca, işyeri kiraları için geçerli özel düzenlemeler de dikkat çeker. 1 Temmuz 2024’e kadar işyeri kiralarında kira artış oranı TÜFE ile sınırlandırılmıştır. Bunun dışında, taraflar arasında yapılan özel sözleşmeler, belirli durumlara göre farklı düzenlemeler içerebilir. Ancak, bu tür anlaşmaların kanunun emredici hükümlerine aykırı olması mümkün değildir. Bu istisnalar, kira düzenlemelerinde esneklik sağlasa da hem kiracı hem de ev sahibi açısından adaletin korunmasını hedefler.
Kiracı Hakları Erken Kira Artışı Karşısında Ne Yapılmalı?
Kiracıların karşılaştığı en önemli sorunlardan biri, bir yıl dolmadan yapılan kira artışı talepleridir. Türk Borçlar Kanunu’na göre, bu tür zam talepleri hukuka aykırı olsa da bazı durumlarda ev sahipleri bu konuda yanlış bilgilendirilebilir veya kiracılardan haksız taleplerde bulunabilir. Böyle bir durumla karşılaşıldığında, ilk adım ev sahibiyle iletişime geçmektir. Yasal çerçeveyi ev sahibine hatırlatmak, çoğu durumda sorunu çözebilir. Ayrıca, kira sözleşmesindeki artış maddelerini kontrol ederek bu talebin sözleşmeye uygun olup olmadığını değerlendirmek önemlidir. Eğer artış talebi sözleşme ve yasal düzenlemelere uygun değilse, kiracı zam talebini reddedebilir. Öte yandan, erken kira artışı taleplerinde hemen ödeme yapmamak kritik bir adımdır, çünkü yapılan ödeme hukuki anlamda bu talebin kabulü olarak değerlendirilebilir. Bu gibi durumlarda bir hukuk uzmanından destek almak faydalı olacaktır.
Tüketici Hakem Heyeti ve Mahkemeye Başvuru Erken Kira Artışına İtiraz
Kiracılar, erken kira artışı gibi hukuka aykırı durumlarla karşılaştıklarında yasal yollarla haklarını koruyabilir. Bu noktada ilk adım, Tüketici Hakem Heyetine başvurmaktır. Tüketici hakem heyeti, kira artışıyla ilgili anlaşmazlıkları değerlendirerek bağlayıcı kararlar alır ve genellikle hızlı bir şekilde sonuçlanır. Eğer bu süreç yeterli olmazsa, kiracılar mahkemeye başvurarak erken kira artışını iptal ettirme hakkına sahiptir. Mahkeme süreci daha uzun sürse de genellikle kiracının lehine sonuçlanmaktadır. Bunun yanında, zam talebine resmi bir itiraz yapmak için noter aracılığıyla ev sahibine bildirimde bulunmak da etkili bir yöntemdir. Resmi yollarla yapılan itirazlar, hem sürecin kayıt altına alınmasını sağlar hem de kiracının haklarını koruma altına alır.
Paylaş
Paylaş
Paylaş
