Stopaj kelimesi günlük yaşamımızda sık sık duyduğumuz bir kelime. Aslen bir vergi ödeme şekli olan stopaj, işverenler tarafından işi yapana ödenen verginin yasa ile belirlenmiş oranlara göre bir kısmının tutularak iş yapan adına peşin olarak vergi dairesine yatırılması şekline gerçekleşen vergilendirme türüdür.
Stopajı örnekle açıklamak gerekirse; bir kurumda çalışan kişinin vergilerinin kendisi tarafından değil, işvereni tarafından ücretlerden kesilerek vergi dairesine yatırılması yoluyla gerçekleşen işlemdir. Bu vergilendirme şekli ilk kez gelir vergisi ödemesi ile ortaya çıkmış, birçok farklı vergi türünün de bu şekilde ödenmesine kadar yayılmıştır. Bu vergilendirmede gelir henüz iş yapanın eline geçmeden verginin kesilmesi söz konusudur.
Gelir Vergisi Yasasının Kapsamı Nedir?
Gelir vergisi yasası kapsamında vergi mükellefleri Mart ayı içerisinde, kurumlar vergisi mükellefleri ise Nisan ayı içerisinde ilgili beyannamelerini vermek durumundadırlar. Aynı zamanda beyannameleri verilen vergi çeşitlerinin ilk taksitlerinin de bu ayın sonuna kadar ödenmesi zorunludur. Peki, gelir vergisi yasasının kapsamı nedir?
Gelir vergisi yasası Anayasa’nın 75/4. maddesi ile düzenlenmiştir. Bu madde şöyledir: “Bu madde hükmü ile yıllık ve özel beyanname veren kurumların indirim ve istisnalar düşülmeden önceki kurum kazancından hesaplanan kurumlar vergisi düşüldükten sonra kalan kısım menkul sermaye iradı olarak kabul edilmekte ve bu kısım kurumların halka açık olup olmamasına göre kurum bünyesinde aynı yasanın 94/6-b maddesi uyarınca vergi tevkifatına tabi tutulmaktadır. Bakanlar Kurulu kararı ile bu konuda yapılması öngörülen vergi tevkifat oranı halka açık anonim şirketlerde yüzde 10, diğerlerinde ise yüzde 20’dir.”
Kim Stopaj Öder?
Stopajın ödenmesinden, kaynakta kesintiyi yapan sorumludur. Stopaj aşağıdaki kurum ve işverenlerce ödenir:
İktisadi kamu müesseseler
Kamu idare ve müesseseleri
Dernekler
Şair kurumlar
Vakıflar
Ticaret şirketleri
Ticaret ve serbest meslek erbabı
Dernek ve vakıfların iktisadi işletmeleri
Bilanço ya da zirai işletme hesabına göre tespit eden çiftçiler