Banliyö Nedir sorusunda banliyö yerine; Varoş veya aynı anlama gelen Yörekent kelimeleri de aynı anlamı karşılar. Öyle ki, Banliyö Nedir sorusuna cevap olarak; büyük kentlerin etrafında kurulan ve kent yaşayışına katılan yerleşim bölgeleri denilmektedir. Bu anlamda Banliyö kelimesinin eş anlamı olarak, Yörekent kelimesi de kullanılabilir.
Banliyö, tanımı özellikle büyük şehirlerin çevresinde ve bir kentin, şehir merkezinden uzak çoğunlukla da il veya ilçe sınırına yakın dış yerleşim bölgeleri olarak karşılık bulur. Banliyölerin ilk kuruluş nedenlerine bakıldığında, kent nüfusunun artması ve sosyo-ekonomik olarak halkın yaşam sürmesinin zorlaşması nedeniyle daha dış çevreleri tercih ettiği söylenebilir. Bunun yanı sıra, kent merkezlerinde oluşan nüfus yoğunluğu ve halkın şehrin gürültülü havasından uzak yerlerde yaşamayı tercih etmesi sayılabilir.
Banliyölerin Kurulma Nedeni?
Kent merkezine uzak olan Banliyö veya Yörekent olarak karşılık bulan bu yaşam bölgeleri günlük ihtiyaçları bakımından kent merkezlerine ya da büyük şehirlere bağlı olarak varlık gösterir. Örneğin, kent merkezine ulaşımda, iş olanağı temininde, eğitim ve günlük ihtiyaçların karşılanması gibi konularda Banliyöler, kent merkezindeki hayata endeksli bir yaşam sürer. Banliyö; ağırlıklı olarak oturma alanı niteliğine sahip kent sınırlarına yakın yerlerde bulunan kent bölümü veya dolay, yörekent, varoş olarak da karşılık bulur.
Ancak günümüzde, bahse konu böylesi yerler şehrin içi gibi kabul edildiğinden, Banliyö kelimesi pek kullanılmıyor. Genel olarak sosyoloji açıdan değerlendirildiğinde ise, kent nüfusundaki yüksek artış ile ucuz ve rahat konut talebi ve yaşam kalitesine ilişkin diğer taleplerin de oluşması, banliyölerin kurulmasında en önemli etken olarak sayılabilir.
Banliyölerde Ulaşım
Şehir merkezine uzaklıkları nedeniyle, banliyölerden kent merkezine ulaşım günlük olarak yapılır. Ulaşım araç ve olanakları da şehir merkezindeki gibi sık ve alternatifli değildir.
Banliyö Treni
Kent ile banliyö arasında ulaşımı sağlayan tren hattına da, banliyö treni denilmektedir. Banliyölerin genel olarak kent merkezlerine bağlantısı, karayolu ve demir yolu ve bağlantısı olan yerlerde ise deniz yolu-vapur seferleri ile sağlanır. Bu anlamda İstanbul’da 1850’li yıllarda başlayan kent içi vapur seferleri ve 1870’li yılarda başlayan tünel ve banliyö tren hatları bu ulaşım türünde iyi bir örnektir. Öte yandan, banliyölere ulaşımda demiryolunun önemi her zaman büyük olmuştur. Banliyö tren hatları geçtikleri güzergahlarda kentin biçimlenmesine önemli katkılar sağlamıştı. Bu Banliyö tren hatlarına örnek olarak, 1956 yılında yolcu taşımaya başlayan, 27.6 km uzunluğundaki Sirkeci-Halkalı hattı ile 1969 yılında hizmete giren 44.2 km uzunluğundaki Haydarpaşa-Gebze hattı sayılabilir.
Paylaş
Paylaş
Paylaş
