Münferit beyanname nedir sorunu özellikle, gelir vergisi kapsamında verilen beyannameler arasında yer alan bir uygulama olarak karşımıza çıkıyor. Söz konusu münferit beyanname, teknik ve hukuksal açıdan Gelir Vergisi Kanununda 84. Maddede kendine tanım buluyor.
Bu kapsama göre; gerçek usulde vergiye tabi olan mükelleflerin terk ettikleri işleriyle alakalı olarak daha ileri bir zamanda kazandıkları diğer kazanç ve iratlar, ticari, zirai veya mesleki bir faaliyet sonrası elde edilen kazanca ilişkin ödemenin Türkiye’de yapıldığına dair ibrazlarını yapmaları gerekiyor.
Münferit Beyanname Hangi Durumlarda Verilir?
Diğer durumlarda ise, Maliye Bakanlığınca saptanan ilgili yerin vergi dairesine; münferit beyanname ile maddi kazanç durumlarını bildirmeleri gerekiyor. Bahsi geçen, kazanç ve iratlardan serbest meslek faaliyetlerine ilişkin olanların beyannameleri ile kazanç ve iratların iktisap olunduğu tarihten itibaren 15 gün içinde ilgili vergi dairesine iletilmesi zorunluluğu bulunuyor.
Mesela bu kapsamda geliri telif ve patent haklarının satışından ibaret olan ve tamamı üzerinden tevkif suretiyle gelir vergisi ödemiş olan dar mükellefiyete tabi kimselerin de sağladıkları gelirleri yönünde münferit beyanname vermeleri uygundur.
Genel anlamıyla, dar mükellefiyete tabii olanların yıllık beyannamelerinde bildirmekle zorunlu oldukları kazanç ve gelirlerden vergisi tevkif yoluyla tahsil edilmemesi halinde; bahse konu kişilerin kazançlarını bildirilmesine yarayan beyanname türüne; Münferit beyanname denilmektedir.
Yani açacak olursa münferit beyanname türü; dar mükellefiyete tabi kişilerin yıllık beyanname ile bildirmeye mecbur olmadıkları kazanç ve iratlardan, vergiyi tevkif yoluyla tahsil edilme yöntemidir.
Münferit Beyanname Ne Zaman Verilir?
Münferit beyanname dar mükellef bir kişinin Türkiye'de elde kazandığı gelirleri (vergi mükellefiyeti bulunmayan kişilerden ) bildirmesine yarayan beyanname türüdür. Bu vergilendirme türünde münferit beyannameyi yalnızca, dar mükellefler verir.
Bu kapsamdaki kişiler, yurtdışına çıkacaklarında Türkiye'den çıkmadan 15 gün içinde münferit beyanname vermek ve ödemek yapmak zorunluluğuna tabiidir. Gelir Vergisi Kanunu’nda tarif edildiği üzere, dar mükellefiyet uygulamasına giren kişilerden-mükelleflerden yıllık beyanname vermeye mecbur olmayanlarda tanımlanıyor.
Münferit Beyanname Verilmesi: Madde 101 Uyarınca!
Dar mükellefiyete tabi mükelleflerden yıllık beyanname vermeye mecbur olmayanlar (2361 sayılı Kanunun 68'inci maddesiyle değişen madde) (4369 sayılı Kanunun 49 uncu maddesiyle değişen fıkra Yürürlük; 1.1.1999) şöyle tanımlanır:
Hak sahiplerinin gayrimenkullerin elden çıkarılmasından doğan diğer kazanç ve iratlarını, gayrimenkulün yer aldığı, bunun dışında menkul malların ve hakların elden çıkarılmasından doğan diğer kazanç ve iratlarını, mal ve hakların Türkiye'de elden çıkarılması halinde.
Mükelleflerin; ticari veya zirai bir işletmenin faaliyetinin durdurulması veya terk edilmesi karşılığında elde ettikleri diğer kazanç ve iratlarını işletmenin bulunduğu, arızi olarak ticari işlemlerin yapılmasından veya bu nitelikteki işlemlere tavassuttan elde edilen diğer kazanç ve iratları bulunanlarında bu beyannameyi vermeleri gerekiyor.
Ya da, arızi olarak serbest meslek faaliyetleri nedeniyle elde edilen kazançlar ve dar mükellefiyete tabi olanların 45'inci maddede yazılı işleri arızi olarak düzenlemeden elde ettikleri diğer kazanç ve iratlar, faaliyetin yapıldığı yolcu veya yükün taşıta alınması hallerinde. Bahse konu diğer hallerde mükellefler, Maliye Bakanlığı'nca belirlenen, yerin vergi dairesine münferit beyanname ile bildirimde bulunmaya mecburdur. Bu kazanç ve iratların iktisap olunduğu tarihten 15 gün içinde ilgili vergi dairesine verilmesi zorunlu hükümdür.