Otuz yıl kadar süren padişahlığı sırasında Osmanlı Devleti'ni bir cihan devleti konumuna çıkaran Fatih Sultan Mehmet hangi mimari eserleri yaptırdı? İşte detaylar...
Dünyanın her yerinde başka medeniyetlerin ayak izlerine rastlamak mümkündür. Tarihte bazen yeni medeniyetlerin eski medeniyetler üzerine kurulduğu bazen de geçmiş değerlerine sahip çıkarak onu devam ettirdiği bilinen gerçekler arasındadır.
Ülkelerin kazandığı zaferler büyük devlet adamlarının ve eşsiz komutanların sayesinde olmuştur. Fatih Sultan Mehmet de Osmanlı Devleti'ni cihan konumuna çıkaran eşsiz komutan ve büyük devlet adamlarından biriydi. Ulaşmış olduğu başarılarla hem dünya tarihinde, hem de bizim tarihimizde önemli isimler arasında yer almaktadır. Şimdi Fatih Sultan Mehmet'in hayatına kısaca bir değinelim. Fatih Sultan Mehmet nerde doğmuştur? Ne zaman tahta çıkmıştır? Mimari eserleri nelerdir? İşte ayrıntılar...
Fatih Sultan Mehmet, 30 Mart 1432 tarihinde Edirne'de doğdu. Babası Sultan İkinci Murat, annesi ise Hatice Hüma Hatun'du. Dönemin önemli bilginleri tarafından dersler alan Fatih Sultan Mehmet 11 yaşında iken Manisa Saruhan sancakbeyi oldu. Henüz 12 yaşında iken tahta çıkan Fatih Sultan Mehmet küçük yaşında Haçlı Seferleri ile karşı karşıya kaldı. Bazı devlet adamlarının duruma tepki göstermesi üzerine babası İkinci Murat tekrar tahta geçti ancak 1451 yılında vefat etmesiyle birlikte Fatih Sultan Mehmet 19 yaşında ikinci kez tahta çıktı. İstanbul'un fethine yoğunlaşan Fatih Sultan Mehmet 6 Nisan 1453 yılında kuşatmayı başlatarak 53 günün ardından 29 Mayıs günü İstanbul'u fethetmiştir.
İstanbul'un fethinin ardından mimaride değişimler başlamıştır. Fetih geleneğine göre fethedilen yerdeki en büyük kilise camiye çevrilmektedir. İstanbul fethedildikten sonra da fethin sembolü olarak Ayasoyfa, camiye dönüştürülmüştür. Osmanlı İmparatorluğu'nun çeşitli şehirlerinde 300 kadar cami, 57 medrese, 59 hamam, 29 bedesten, çeşitli saray, hisar, kale, sur, han ve köprüler yaptırdı.
Herkesi mimarisiyle büyüleyen 'Topkapı Sarayı' Fatih Sultan Mehmet'in İstanbul'a en büyük katkısıdır. 1478’te yaptırılan Topkapı Sarayı, Abdülmecit’in Dolmabahçe Sarayı’nı yaptırmasına kadar devletin idari merkezi olmuştur.
TOPKAPI SARAYI
Topkapı Saray'ı, İstanbul Boğazı ve Haliç arasında, İstanbul yarımadasının ucundaki Sarayburnu’nda yer alan Doğu Roma yerleşkesinin üzerinde 700.000 metrekarelik bir arazi üzerine inşa edilmiştir. Cumhuriyetin ilanından sonra 3 Nisan 1924 yılında, müze olarak kullanılmaya başlanmıştır. Dünyanın en büyük saray müzelerinden olan Topkapı Sarayı'nda koleksiyonlar, mimari yapılar ve yaklaşık 300.000 arşiv belgesi bulunmaktadır.
TOPKAPI SARAYI'NDA KAÇ AVLU VARDIR?
Topkapı Sarayı 4 avluya sahiptir. Sarayın birinci giriş kapısında bulunan birinci avlu Cebehane olarak kullanılırdı ve bu alanın dışında darphane, hastane, fırın ve Aya İrini Kilisesi gibi hizmet binaları bulunurdu.
Sarayın ikinci avlusunda divan toplantılarının yapıldığı Divan-ı Hümayun ve hazinenin Divan-ı Hümayun Hazinesi yer alıyor. Divan binasının arka kısmında ise sultanın adaletini simgeleyen Adalet Kulesi bulunuyor.
Sarayın üçüncü avlusunda padişahın şahsına ait alanlar ve II. Murad döneminde inşa edilen saray okuluna ait mekanlar yer alıyor. Bu avlunun etrafında yerli ve yabancı elçilerin kabul edildiği Arz Odası, Enderun Hazinesi, Fatih Köşkü, Has Oda, Seferli, Hazineli, Büyük Oda ve Küçük Oda gibi isimler ile anılan saray okulu koğuşları sıralanmıştır.
Sarayın son avlusunda asma bahçeleri ve padişaha ait köşkler yer alıyor. klasik köşk mimarisinin en önemli eserleri, Bağdat ve Revan Köşkleri, Sünnet Odası ve İftariye Kameriyesi de bu alanda yer alıyor. Sofa Camii, Kara Mustafa Paşa Köşkü, Hekim Başı Kulesi, Esvab Odası ve Mecidiye Köşkü de dördüncü avluda bulunuyor.
Topkapı Sarayı, 1985 yılında UNESCO tarafından Dünya Mirasları Listesi’ndeki yerini almıştır.
KAPALIÇARŞI
Kapalıçarşı, Fatih Sultan Mehmet'in İstanbul'u fethinden sonra şehre kazandırdığı en önemli eserlerden biridir. 20 kapısı, 65 caddesi, 17'den fazla han ve 4000 dükkanıyla Osmanlı'dan bugüne miras kalan yapılar arasındadır. Kapalıçarşı'nın hem çevresinde hem de içinde bir çok tarihi cami vardır. İstanbul'un ticaret merkezi haline gelen Kapalıçarşı'nın 20 giriş kapısı bulunuyor.
FATİH KÜLLİYESİ
İstanbul'da ilk külliye olma özelliği gösteren Fatih Külliyesi, İstanbul'un fethinden sonra Fatih Sultan Mehmet tarafından yaptırılmıştır. İçerisinde Cami, medrese, darüşşifa, hamam, çarşı, kütüphane ve türbeler bulunur. Mimar Atik Sinan’ın eseri olan külliyenin yerinde, Bizans zamanında Havariyun adlı bir kilise bulunduğu ve külliyenin de bu kilisenin harabesi üzerine bina edildiği bilinmektedir. 29 Ocak 1932‘de ilk Türkçe ezan Fatih Sultan Mehmet Camii’nde okunmuştur.